H γεωλογική ιστορία του Φαραγγιού του Αλιάκμονα άρχισε πριν από 270 εκ. χρ. τουλάχιστον.Τα πετρώματα που αποτελούν σήμερα ένα μεγάλο μέρος της Δεσκάτης, συγκροτούσαν τότε μιααρχαία ήπειρο, την «Πελαγονία». Ο ηπειρωτικός φλοιός της άρχισε να απολεπτύνεται και να σπάει, δη-μιουργώντας έτσι τον ωκεανό της Τηθύος, ο οποίος κάποτε ένωνε την σημερινή Αγγλία με την Κίνα, δια-χωρίζοντας τις αρχαίες ηπείρους της Ευρώπης και της Αφρικής. Περίπου πριν από 200 εκ. χρ.,
άρχισε η σύγκρουση των ηπείρων αυτών και συνεχίστηκε για περίπου 130 εκ. χρ. όπου σχηματίστηκαν οι Άλπεις. Τμήμα του χείλους της Τηθύος σφηνώθηκε μεταξύ αυτών των δύο ηπείρων στο τέλος του Ιουρασικού, ενώ μετά προωθήθηκε προς τις παρυφές της Πελαγονίας.
Η παρουσίας της αρχαίας Τηθύος διατηρείται σήμερα στο φαράγγι του Αλιάκμονα. Έτσι, κοιτάζοντας μια σειρά πολύχρωμων πετρωμάτων είμαστε μάρτυρες της ρήξης της Πελαγονίας και την κατα-
στροφή της Τηθύος.
This geological story of the Aliakmon Canyon started over 270 million years ago. At that time,the rocks that make up much of Deskati, an ancient continent called “Pelagonia,” rifted apart, creating
a new seaway. This sea, called the Tethys, once extended from what is now England to China,spreading apart the ancient continents of Europe and Africa. By about 200 million years ago, these
continents began to collide, and continued this collision until the formation of the Alps, nearly 130 million years later. Part of the edge of the Tethys wedged between these two continents in the late
Jurassic, then was pushed atop the Pelagonian continental margin.
We can witness the splitting of the Pelagonian continent by looking at a series of colorful rocks in and near the Aliakmon. The precise site of the old Tethyan emplacement is preserved within the
canyon of the Aliakmon.
Definitive Localities of Plate
Tectonic Theory
Καθοριστικές θέσεις για την ανάπτυξη
της θεωρίας των τεκτονικών πλακών...
δεκαετίας, το φαράγγι
του ποταµού Αλιάκµονα
της ∆υτικής Μακεδονίας,
θα πληµµυριστεί µε την
ολοκλήρωση τουυδροηλεκτρικού φράγµατος
του Ιλαρίωνα. Το Πρόγραµµα
του Ποταµού Αλιάκµονα είναι
µια προσπάθεια καταγραφής
των γεωλογικών δεδοµένων
του φαραγγιού αυτού,
σε µορφή ευπρόσιτη
στις µελλοντικές γενιές
γεωλόγων και στο κοινό.
By the end of the next
decade, the canyon of the
Aliakmon River of West
Macedonia, Greece,
wil be inundated with the
completion of the Ilariona
Hydroelectric dam.
The Aliakmon River Project
is an endeavor to record
geological data from this
canyon in a format
accessible to future genera-
tions of geological scientists
as wel as the general public
Κατασκευή µέγα-φραγµάτων στον ποταµό ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ.
Η ∆ΕΗ ΑΕ σχεδιάζει τη µετατροπή του µεγαλύτερου ποταµού της Ελλάδας σε µια σειρά από
τεχνητές λίµνες µε την κατασκευή διαδοχικών µέγα-φραγµάτων και υδροηλεκτρικών σταθµών.
Εταιρίες ιδιωτικών συµφερόντων σχεδιάζουν επίσης την κατασκευή επιπλέον φραγµάτων στον
ποταµό.
Έχουν εξετασθεί, οι πραγµατικά εναλλακτικές λύσεις παραγωγής και εξοικονόµησης ενέργειας
στο νοµό Γρεβενών, ώστε να αποφευχθούν αµφιλεγόµενες επεµβάσεις µεγάλης κλίµακας, µε
µη αναστρέψιµες αρνητικές συνέπειες για τα φυσικά οικοσυστήµατα και ενδεχοµένως τις
τοπικές κοινωνίες;
Παράλληλα µε την κατασκευή των φραγµάτων, η νέα διπλή σιδηροδροµική γραµµή υψηλών
ταχυτήτων (Καρπερού- Κοζάνης) σχεδιάζεται από τον ΟΣΕ να διέλθει εντός της κοιλάδας του
ποταµού.
Μήπως µε µια εναλλακτική χάραξη θα µπορούσε να αποφευχθεί η καταστροφή της κοιλάδας
του Αλιάκµονα;
Ποταµός Αλιάκµονας
Τµήµα της περιοχής κατάκλυσης από τον ταµιευτήρα του υπο-µελέτη φράγµατος Ελαφίου
στο νοµό Γρεβενών.
*Το υπόµνηµα αυτό έχει ως στόχο να ενηµερώσει, να προβληµατίσει και να θέσει ερωτήµατα σε όλους
τους ενδιαφερόµενους φορείς, υπηρεσίες και πολίτες, σε τοπική, περιφερειακή ή και εθνική κλίµακα. Το
θέµα των µεγάλων φραγµάτων και των επιπτώσεων τους σε επίπεδο περιβαλλοντικό, κοινωνικό και
οικονοµικό είναι ιδιαίτερα εκτεταµένο ώστε να αναπτυχθεί εκτενώς και µε κάθε λεπτοµέρεια στο παρόν
υπόµνηµα.
Αλιάκµονας: Ο µεγαλύτερος ποταµός της Ελλάδας.
Ο ποταµός Αλιάκµονας είναι ο µεγαλύτερος ποταµός της Ελλάδας. Πηγάζει και εκβάλλει εξ’ ολοκλήρου
σε Ελληνικό έδαφος. Οι πηγές του εντοπίζονται στο όρος Γράµµος και Βόιο. Το ποτάµι διασχίζει τους
νοµούς Φλώρινας, Καστοριάς, Κοζάνης, Γρεβενών, Ηµαθίας και Πιερίας και εκβάλει στον Θερµαϊκό
κόλπο µετά από µια διαδροµή 297 χιλιοµέτρων. Η λεκάνη απορροής του καταλαµβάνει έκταση
µεγαλύτερη των 9000 τετραγωνικών χιλιοµέτρων. Η µέση ετήσια παροχή του Αλιάκµονα είναι 3.9
δισεκατοµµύρια κυβικά µέτρα νερού και αποτελεί σηµαντικό υδατικό κεφάλαιο για τη ∆υτική Μακεδονία.
1.
Κατασκευασµένα και σχεδιαζόµενα φράγµατα στον ποταµό
Αλιάκµονα.
Λόγω της υψηλής υδατικής παροχής του ποταµού Αλιάκµονα καθώς και του γεγονότος ότι ο ποταµός
πηγάζει και εκβάλλει εξ’ ολοκλήρου σε Ελληνικό έδαφος, απαλλάσσοντας την Ελληνική πολιτεία από
διασυνοριακές διαπραγµατεύσεις και συµφωνίες για τη διαχείριση των υδάτων του, η κατασκευή
µεγάλων φραγµάτων στον ποταµό ξεκίνησε από την δεκαετία του 1970.
Στον ποταµό Αλιάκµονα λειτουργούν οι υδροηλεκτρικοί σταθµοί (ΥΗΣ)
Πολύφυτου στο ν. Κοζάνης,
Σφηκιάς και Ασωµάτων (διπλό φράγµα) στο νοµό Ηµαθίας, µε συνολική ισχύ 798 MW.
Από την κατασκευή των τεσσάρων αυτών φραγµάτων 60 περίπου χιλιόµετρα από το αρχικό µήκος του
ποταµού έχουν ήδη
µετατραπεί σε τεχνητές λίµνες (ταµιευτήρες). Ανάντη της τεχνητής λίµνης
Πολύφυτου κατασκευάζεται το πέµπτο στη σειρά φράγµα κοντά στη Ι.Μ Ιλαρίωνα στο νοµό Γρεβενών.
Ανάντη της τεχνητής λίµνης που θα σχηµατισθεί από την λειτουργία του φράγµατος Ιλαρίωνα και σε
απόσταση λίγων εκατοντάδων µέτρων σχεδιάζεται (φάση προµελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων) η
κατασκευή ενός ακόµα µέγα- φράγµατος του φράγµατος Ελαφίου, επίσης στο νοµό Γρεβενών.
Αξιοσηµείωτο είναι ότι στην περίπτωση που κατασκευασθεί και το φράγµα του Ελαφίου το τµήµα του
ποταµού Αλιάκµονα που διέρχεται από το νοµό Γρεβενών θα µετατραπεί εξ’ ολοκλήρου σε µια τεράστια
τεχνητή λίµνη.
Στον εποπτικό χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζονται οι κατασκευασµένες τεχνητές λίµνες στον ποταµό
Αλιάκµονα, η λεκάνη απορροής καθώς και η πορεία του ποταµού στη ∆. Μακεδονία.
Ο ποταµός Αλιάκµονας µε τα ήδη κατασκευασµένα φράγµατα και τις τεχνητές λίµνες που έχουν
δηµιουργηθεί µέχρι σήµερα
Αλιάκµονας: Ο µεγαλύτερος ποταµός της Ελλάδας.
Ο ποταµός Αλιάκµονας είναι ο µεγαλύτερος ποταµός της Ελλάδας. Πηγάζει και εκβάλλει εξ’ ολοκλήρου
σε Ελληνικό έδαφος. Οι πηγές του εντοπίζονται στο όρος Γράµµος και Βόιο. Το ποτάµι διασχίζει τους
νοµούς Φλώρινας, Καστοριάς, Κοζάνης, Γρεβενών, Ηµαθίας και Πιερίας και εκβάλει στον Θερµαϊκό
κόλπο µετά από µια διαδροµή 297 χιλιοµέτρων. Η λεκάνη απορροής του καταλαµβάνει έκταση
µεγαλύτερη των 9000 τετραγωνικών χιλιοµέτρων. Η µέση ετήσια παροχή του Αλιάκµονα είναι 3.9
δισεκατοµµύρια κυβικά µέτρα νερού και αποτελεί σηµαντικό υδατικό κεφάλαιο για τη ∆υτική Μακεδονία.
